In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 13.500 mannen prostaatkanker. Het is de meest voorkomende kankersoort bij mannen. Baarmoederhalskanker wordt per jaar bij zo’n 800 vrouwen geconstateerd. Ook dit is een ernstige ziekte met kans op overlijden. Gelukkig kunt u voor beide soorten kanker vroegonderzoek laten doen. “Ik zou dat zelf nooit willen overslaan", aldus oncologieverpleegkundige Joyce Houtstra.
HPV-Vaccinatie
Sinds 2009 kunnen meisjes zich laten vaccineren tegen HPV, oftewel humaan papillomavirussen. Twee van deze virussen kunnen op latere leeftijd baarmoederhalskanker veroorzaken. Vanaf 2021 mogen ook jongens zich laten inenten. Zij kunnen het virus namelijk ook dragen en tijdens geslachtsgemeenschap doorgeven. De prik is straks beschikbaar vanaf 9 jaar.
“Vertrouw op je onderbuikgevoel: laat óók in coronatijd vroegonderzoek doen”
Joyce Houtstra is een van de elf gespecialiseerde verpleegkundigen Oncologie bij Omring. Dit team begeleidt mensen met kanker in elke fase, van eerste verdenking tot laatste behandeling (zie kader). Joyce is moeder van twee jonge kinderen. In haar werk maakt ze mee welke genadeloze impact kanker kan hebben. De cijfers van bevolkingsonderzoeken uit 2020 stellen haar niet gerust. “Door allerlei coronamaatregelen is veel minder vroegonderzoek gepleegd. Iedereen die rondloopt met onderbuikgevoelens druk ik echter op het hart hierop te vertrouwen. Vaak geldt: hoe eerder je erbij bent, hoe groter de kans op een succesvolle en minder ingrijpende behandeling.”
Symptomen prostaatkanker
Welke klachten wijzen erop dat iemand misschien prostaatkanker heeft? Joyce: “In het begin nestelt prostaatkanker zich vaak zonder duidelijke symptomen. Dat is juist zo bedrieglijk. Plasklachten kunnen een eerste signaal zijn. Bijvoorbeeld een zwakke urinestraal of dat het moeilijk op gang komt. Maar ook vaak plassen, veel ’s nachts moeten plassen, niet helemaal kunnen legen van de blaas, het volledig blokkeren van plassen en bloed in urine of sperma.”
Vroegonderzoek prostaatkanker
Eén op de tien mannen krijgt prostaatkanker. Dit hoge risico, in combinatie met de vaak onopgemerkte beginfase, onderstrepen het belang om de ziekte vroeg op te sporen. Dit kan door middel van vroegonderzoek.
Symptomen baarmoederhalskanker
Elk jaar krijgen ongeveer 800 vrouwen in Nederland de diagnose baarmoederhalskanker gesteld. Dit zijn vaak jonge vrouwen tussen de 35 en 45 jaar. Ook deze ziekte veroorzaakt in de beginfase meestal geen klachten. Het kan zich op een gegeven moment uiten door bijvoorbeeld vaginaal bloedverlies, terwijl u niet ongesteld bent. Of een bruine of zwart-rode afscheiding. Door bloedverlies tijdens of na de seks. Of door vaginaal bloedverlies na de overgang.
Vroegonderzoek baarmoederhalskanker
Iedere vrouw wordt vanaf haar dertigste elke vijf jaar opgeroepen een uitstrijkje te laten doen. Spannend en misschien niet fijn, maar te belangrijk om te laten schieten, vindt Joyce. “Dat geldt overigens ook voor het bevolkingsonderzoek borstkanker, waarvoor vrouwen vanaf hun vijftigste worden uitgenodigd.” Ze heeft al veel jonge vrouwen met kanker begeleid. “De impact kan enorm zijn. Operaties, chemo’s, bestraling, hormoontherapie… Vaak zijn er nog jonge kinderen in het gezin. En dan natuurlijk die verschrikkelijke onzekerheid. Daarom: doe mee aan vroegonderzoek en neem klachten alsjeblieft serieus.”
Cijfers
Prostaatkanker
- In 2019 kregen 13.557 mannen prostaatkanker
- In 2018 stierven er 2.896 mannen aan
- De vijfjaars overlevingskans is 89%
- Van de mannen die prostaatkanker krijgen is 90% ouder dan 60 jaar
Baarmoederhalskanker
- In 2019 kregen 912 vrouwen baarmoederhalskanker
- In 2018 stierven er 217 vrouwen aan
- De vijfjaars overlevingskans is 68%
- De meeste vrouwen die baarmoederhalskanker krijgen zijn tussen de 30 en 50 jaar
Bron: kwf.nl
Omring Oncologie Team
Joyce maakt deel uit van het Omringteam oncologieverpleegkundigen. In het gebied van West-Friesland tot en met de Kop van Noord-Holland heeft ieder zijn of haar eigen regio. Met praktische hulpmiddelen, psychische ondersteuning en doorverwijzingen zijn zij een baken van rust in een moeilijke tijd. Voor de cliënten én hun mantelzorgers en naasten. “Mensen worden bij ons aangemeld via het ziekenhuis, de huisarts of onze wijkteams. De één heeft net de diagnose gekregen, de ander is uitbehandeld en kampt met lange termijn bijwerkingen zoals extreme vermoeidheid of verminderde smaak. Wij zijn hun vraagbaak. We brengen overzicht en kunnen van alles aanreiken om het ziekteproces te verlichten. Dat varieert van thuiszorg tot doorverwijzing naar fysiotherapeut, psycholoog of diëtist. Hierbij hebben we nauw contact met de huisarts. Wij denken mee en signaleren, zeker in deze coronatijd.” Vertrouwensband Joyce en haar collega's begeleiden ook mensen in hun laatste levensfase. “Dat is heftig, maar ook heel mooi en waardevol. Wij halen alles uit de kast om deze periode naar wens te laten verlopen. Mensen moeten ineens nadenken over hun levenseinde. Hierin zijn veel mogelijkheden. Met veel cliënten onderhouden we een sterke vertrouwensband. Iedereen gaat er anders mee om. De één twijfelt, de ander is resoluut. Sommige mensen zijn gesloten en angstig, anderen open en onbevreesd.” Ons grootste bezit “Kanker treft ook jonge mensen. Als ik mensen van mijn leeftijd begeleid, zeker wanneer zij ook jonge kinderen hebben, kan ik dat thuis soms lastig van me afzetten. Waarom zij wel en ik niet? Ik probeer dan te relativeren. Het maakt me ook dankbaar. Natuurlijk mopper ik wel eens, maar ik besef wat ons grootste bezit is - gezondheid - en dat dit niet vanzelfsprekend is.”
